Prematüre Bebeklerde Görülen Sağlık Sorunları: Erken Doğumun Getirdiği Zorluklar
Prematüre bebekler, anne karnında olması gereken süreyi tamamlamadan dünyaya gelirler ve bu durum, onları zamanında doğan bebeklere göre daha fazla sağlık sorunu ile karşı karşıya bırakır. Ancak her prematüre bebekte aynı sağlık sorunları görülmez, her bebek farklı bir gelişim süreci geçirir. Erken doğan bebeklerde yaygın olarak görülen sağlık sorunları hakkında bilgi sahibi olmak, anne ve babaların panik yapmadan doğru şekilde müdahale etmelerine yardımcı olabilir.
Solunum Sorunları
Respiratuvar Distres Sendromu (RDS)
RDS, genellikle 35. haftadan önce doğan prematüre bebeklerde görülen bir solunum sorunudur. Akciğerlerdeki gelişmemiş yapılar, özellikle sülfaktan (akciğerlerin gelişmesini sağlayan madde) eksikliği nedeniyle oksijen alımında zorluk yaşanabilir. Bu bebeklerde hırıltılı nefes alma veya çığlığa benzer sesler duyulabilir.
Bronkopulmoner Displazi (BPD)
Özellikle 23-32. haftalar arasında doğan prematüre bebeklerde görülen bir akciğer hastalığıdır. Hızlı soluma, hırıltı, öksürük ve morarmalarla kendini gösterir. Tedavi genellikle oksijen desteği ve ilaçlarla yapılır.
Apne ve Bradikardi
Apne, solunumun 20 saniyeden fazla durması anlamına gelir ve 34. haftadan önce doğan bebeklerde sıkça görülür. Kalp hızının düşmesi de apneye eşlik edebilir ve buna bradikardi denir. Zamanla solunum merkezi geliştikçe bu sorun kendiliğinden geçebilir.
Kronik Akciğer Hastalığı (BPD)
Prematüre bebeklere uzun süreli oksijen verilmesi, akciğerlerde zedelenmelere neden olabilir. Bu, bebeklerin büyüme hızlarını yavaşlatabilir ve sürekli takip gerektirir.
Kalp Sorunları
Patent Duktus Arteriosus (PDA)
Doğum öncesi bebeklerde aort ile akciğer arasındaki damar açıklığı, doğumdan sonra kendiliğinden kapanmalıdır. Prematüre bebeklerde bu açıklık kapanmaz ve bu durum kalp yetmezliğine yol açabilir. Genellikle 30. haftadan önce doğan bebeklerde görülür. Tedavi edilmediğinde kalp sorunları artabilir.
Hipotansiyon
Prematüre bebeklerde düşük kan basıncı da sık görülen bir problemdir. Tedavi için sıvı desteği ve ilaçlar kullanılabilir.
Beyin Sorunları
Beyin Hasarı (Periventriküler Lökomalazi – PVL)
Beyin dokusunun oksijen ve kan akışının azalması nedeniyle zarar görmesi durumu, prematüre bebeklerde görülebilir. Bu durum, algılama ve hareket bozukluklarına yol açabilir. Bebeklerin ilerleyen dönemde dikkat, öğrenme ve hareket becerilerinde sorunlar yaşama riski yüksektir.
Beyin İçi Kanama (İntraventriküler Kanama – IVK)
28. haftadan önce doğan ve düşük doğum ağırlığına sahip prematüre bebeklerde beyin içi kanama görülebilir. Bu kanama, kas sertliği, yürüme zorluğu, ses tepkisizlikleri ve dil gelişimi gibi sorunlara neden olabilir.
Hidrosefali
Beyin içi kanamanın ardından gelişebilecek ciddi bir durumdur ve beyin içinde sıvı birikmesi sonucu başın büyümesine yol açar. Genellikle ameliyatla tedavi edilir.
Mide ve Bağırsak Sorunları
Nekrotizan Enterokolit (NEK)
Prematüre bebeklerde, bağırsak duvarındaki hücrelerin zarar görmesi nedeniyle sindirim zorlukları yaşanabilir. Bu durum, özellikle prematüre bebeklerin anne sütü dışında beslenmeye başlamasıyla ortaya çıkar. Beslenme kesilir ve bebek damardan beslenmeye başlanır.
Gastroösofageal Reflü
Prematüre bebeklerde reflü sık görülen bir sorundur. Beslenme pozisyonunun doğru ayarlanması, sık sık besleme ve bebeğin dik pozisyonda tutulması gibi yöntemlerle reflü kontrol altına alınabilir.
Kan Sorunları
Kansızlık (Anemi)
Prematüre bebeklerin alyuvar üretim hızları düşüktür. Bu durum, anemiye yol açabilir. Hafif anemi genellikle sorun yaratmaz ancak ciddi kansızlık kalp ve solunum yetmezliğine yol açabilir. EPO tedavisi veya kan nakli gerekebilir.
Sarılık
Prematüre bebeklerde sarılık, zamanında doğan bebeklere göre daha sık görülür. Işık terapisi (fototerapi) genellikle bu durumu iyileştirebilir.
Metabolizma Sorunları
Hipoglisemi
Prematüre bebeklerin karaciğerleri tam olarak gelişmediğinden, kan şekeri seviyeleri düşük olabilir. Tedavi için anne sütü, mama veya damar yoluyla şeker verilebilir.
Enfeksiyonlar
Prematüre bebekler, anne karnında yeterince antikor almadıkları için enfeksiyonlara daha yatkındır. Bu nedenle hastanede uzun süre kalan prematüre bebeklerin enfeksiyon kapma riski yüksektir. Enfeksiyon durumunda antibiyotik tedavisi gerekebilir.
Görme ve İşitme Sorunları
ROP (Prematüre Retinopatisi)
Prematüre bebeklerin göz damarları tam gelişmediği için retinada damar büyümesi, şişmesi veya kanama olabilir. Bu durum lazer tedavisi, iğne enjeksiyonu veya cerrahi müdahale ile tedavi edilebilir.
İşitme Kaybı
Prematüre bebeklerde işitme kaybı sık görülür. Hastaneden ayrılmadan önce yapılan işitme taramaları, işitme kaybının erken teşhis edilmesine yardımcı olabilir.
Diğer Sorunlar
Diş Sorunları
Prematüre bebeklerde diş çıkarma gecikebilir ve dişlerin renginde değişiklikler olabilir.
Ani Bebek Ölümü Sendromu (ABÖS)
Oksijensizlik, beyin anomalileri ve düşük doğum kilosu gibi faktörler, prematüre bebeklerde ani bebek ölümü riskini artırabilir. Bebeğin sırt üstü yatırılması bu riski azaltabilir.
